Sankcje na Rosję.

Komentarz:

Dotychczasowe doświadczenia z sankcjami wobec innych krajów są średnio udane (mówiąc optymistycznie). Z drugiej strony sankcje skierowane na ograniczenie potencjału militarnego są potrzebne, żeby ograniczyć zdolności bojowe rosyjskiej armii i zwiększyć prawdopodobieństwo jej porażki w Ukrainie. Porażka militarna daje moim zdaniem większe szanse na osiągnięcie celów, które miałyby przynieść sankcje.

Komentarz:

Uderzają w zdolności produkcyjne w przemyśle zbrojeniowym. Powodują stopniowe znikanie nadwyżki budżetowej. W dłuższym okresie będą spowalniać wzrost gospodarczy Rosji co umożliwi dalsze relatywne jej osłabianie względem aliantów.

Komentarz:

Ograniczenie Rosji dostępu do nowoczesnych technologii zatrzymało rozwój Rosji.

Rosja to gospodarka surowcowa. Eksportuje nisko przetworzone surowce. Importuje nowoczesne technologie.

- w ostatniej dekadzie mniej więcej 1/5 PKB, 1/3 dochodów budżetu oraz 1/2 druga eksportu Rosji pochodzi z sektora surowców energetycznych.
- ponad połowa rosyjskiego importu to produkcja przemysłów maszynowego, elektrycznego, środków transportu oraz farmaceutycznego.

Czym dłużej Rosja ma ograniczony dostęp do nowoczesnych technologii z zagranicy tym większa strata dla rozwoju Rosji.

Komentarz:

Nie wiem. Wszystko zależy od zdefiniowanej funkcji celu. Jeśli miały skłonić do przerwania agresji wobec Ukrainy, to tak się nie stało i konflikt zmierza ku eskalacji. Jeśli celem było krótkofalowe uderzenie w gospodarkę Rosji, to efekty są, ale jeszcze stosunkowo mało spektakularne (m.in. ze względu na fakt, że Rosja przygotowała się do wojny, poza tym poszczególne sankcje dopiero stają się faktem). Jeśli wreszcie celem jest długofalowe ograniczenie potencjału ekonomicznego – a tym samym militarnego Rosji – to tutaj wiele będzie zależeć od tego, na ile trwałe odcięcie Rosji od nowoczesnych technologii Zachodu rzeczywiście będzie mieć miejsce (nie będzie np. re-eksportu poprzez kraje trzecie) oraz od postawy Chin (mogą zapewnić substytucję wielu zachodnich komponentów, np. procesorów). Jak na razie największe znaczenie sankcji postrzegam w kontekście pokazania jedności krajów UE w obliczu rosyjskiej agresji. Nadchodzące miesiące mogą stanowić jednak poważny test tej jedności.

Komentarz:

W krótkim okresie sankcje nie pogorszyły pozycji płatniczej Rosji, ani też nie spowodowały innych form załamania gospodarczego, które zmusiłoby Rosję do przerwania wojny. Wpływ sankcji na warunki życia w Rosji (dostępność towarów) jest trudny do oceny. Trudno też powiedzieć, czy sankcje przyczyniły się do spadku poparcia mieszkańców Rosji dla wojny.
W średni i długim okresie, ograniczenia eksportu do Rosji mogą spowodować znaczący zastój i regres technologiczny, który osłabi również skuteczność rosyjskich sił zbrojnych.

Komentarz:

Szacunki mówią, że Rosja straciła połowę (!) swojego importu, w tym ważne części, maszyny, elektronikę i inne zaawansowane produkty, bez których nie da się budować nowoczesnej gospodarki. Z drugiej strony, wciąż istnieje przestrzeń na głębsze ograniczenia. Przede wszystkim należy wprowadzić do końca embargo na zasoby energetyczne z Rosji, oraz wywierać dyplomatyczny nacisk na Indie i Chiny, aby nie zostawiały furtek na sankcje.

Komentarz:

Widzę sporo analogii między skutecznością sankcji przeciwko Rosji a skutecznością polityki monetarnej w ograniczaniu inflacji - większość efektów jest opóźniona i wymaga czasu. Ocena skuteczności powinna odwoływać się do realistycznego scenariusza kontrfaktycznego - czy Rosja byłaby w lepszej sytuacji bez tych sankcji, podobnie jak my bylibyśmy w lepszej sytuacji bez podwyżek stóp? W mojej ocenie odpowiedź na oba te pytania jest prosta - 2 razy "nie".

Skuteczność sankcji może być zwiększona, jeśli Europa w krótkim czasie zwiększy możliwości importu nośników energii z innych źródeł, a rosnące stopy procentowe będą przekładać się na coraz tańszą ropę. Rosja wciąż posiada ogromne rezerwy walutowe, ale prowadzenie wojny na taką skalę w warunkach sankcji jest bardzo kosztowne i nie może trwać latami.

Sankcje już istotnie ograniczają dostęp do dóbr pośrednich - czynników produkcji, co ma kluczowe znaczenie dla produkcji i napraw sprzętu wojskowego, a także produkcji węglowodorów. Rosyjska armia ma problemy z zaopatrzeniem swoich wojsk w najbardziej podstawowy ekwipunek i te problemy będą się pogłębiać.

Oczekiwanie, że jakikolwiek sankcje mogłyby w krótkim czasie doprowadzić do upadku relatywnie dużej gospodarki z ogromnymi rezerwami walutowymi i relatywnie zamkniętej na międzynarodowe przepływy kapitału było nierealistyczne.

Komentarz:

Rosja wprawdzie nie odczuwa jeszcze pełni konsekwencji sankcji, gdyż wzrost cen surowców łagodzi ich skutki, jednak widać zalążki długoterminowego osłabienia gospodarki.

Komentarz:

Komentarz:

Sankcje w obecnym kształcie istotnie komplikują sytuację gospodarczą Rosji. Przyczyniają się też do wyraźnego pogorszenia sytuacji społeczno–politycznej. Trzeba mieć jednak na uwadze, że skuteczność sankcji rośnie w miarę wydłużania się okresu ich odziaływania. Jednocześnie w miarę wydłużania się okresu działania sankcji - spadać będzie ich dolegliwość dla strony nakładającej sankcje. Wyraźnie też trzeba podkreślić, że obecna skala sankcji - choć działająca – nie ma jeszcze optymalnych rozmiarów.

Komentarz:

Sankcje - przynajmniej częściowo - osiągają cele ekonomiczne, osłabiają gospodarkę Rosji. Wpływ ten jest słabszy niż oczekiwano.
Sankcje nie osiągają celów politycznych. Uderzenie w oligarchów nie sprawiło, że obrócili się przeciw Putinowi. Sankcje uderzające w szersze grupy społeczne raczej nie osłabiły poparcia dla prezydenta Rosji.
Sankcje mają negatywny wpływ na gospodarkę europejską.
Wydaje się, że polscy politycy myślą więcej o tym by pokazać wyborcom, że szkodą Rosji, niż o wpływie sankcji na polską gospodarkę oraz o tym jakie właściwie cele mają osiągnąć nakładane sankcje.

Komentarz:

Zwiększanie sankcji powinno być tak formułowane, aby zwiększać korzyści dla Rosji z zakończenia wojny. Taka polityka może wpłynąć na decyzje o odsunięciu Putina oraz na późniejszą politykę Rosji.

Komentarz:

Ważniejsze jest wspieranie potencjału militarnego Ukrainy, a do tego jest potrzebne popracie dla niej na Zachodzie. Inflacja i recesja mogą to popracie zmniejszyć, a sankcje nasilają negatywne zjawiska w gospodarce europejskiej. Na dłuższą metę powinniśmy jako UE uniezależnić się od rosyjskich surowców, ale w krótkim okresie całkowite odcięcie może przynieść skutek odwrotny od zamierzonego.

Komentarz:

Żeby przyspieszyć narastanie problemów gospodarczych w Rosji a także uprawdopodobnić co najmniej neutralność CHN. W pierwszym rzędzie chodzi o ogłaszany już przez G7 typ sankcie dot. ropy naftowej.

Komentarz:

Jeśli pozwolimy Rosji ukrytej za parasolem broni jądrowej zakończyć wojnę napastniczą o poszerzenie terytorium czymkolwiek innym niż druzgocącą porażką świat stanie się niebezpieczny zwłaszcza dla sąsiadów Rosji.

Dziś by powstrzymać eskalacje Rosji (np. sabotaż infrastruktury energetycznej w Europie) potrzebujemy więcej sankcji szybciej oraz być gotowi na jeszcze więcej sankcji.

Komentarz:

Nie. Krótkoterminowo wydaje się, że są bardziej istotne kwestie: i) pełna i skuteczna implementacja dotychczasowych pakietów sankcji (szczególnie w kontekście ich omijania), ii) analiza efektów (także tych niepożądanych) i skuteczności poszczególnych rozwiązań sankcyjnych, iii) identyfikacja i eliminacja wszelkich form wpływów Rosji w krajach UE, powiązań z partiami politycznymi, mediami, organizacjami pozarządowymi itd., iv) wsparcie materiałowe (w tym uzbrojenie) dla Ukrainy, v) przygotowanie na wszelkie możliwe formy eskalacji konfliktu ze strony Rosji (różne formy wojny hybrydowej: cyberataki, sabotaże infrastruktury przesyłowej, itp.), vi) ofensywa dyplomatyczna w świecie (Afryka, Azja, Ameryka Południowa), w celu przedstawiania zachodnich argumentów i poszukiwania wspólnych rozwiązań problemów wywołanych przez wojnę (dostęp do żywności, źródeł energii, itd.).

Komentarz:

Sankcje powinny być konsekwentnie utrzymywane i powinna być stosowana skuteczna kontrola ich przestrzegania.

Komentarz:

Sankcje na Rosję, w szczególności te powiązane z jej przemysłem zbrojeniowym i nowoczesnymi technologiami, powinny trwać tak długo, jak na Kremlu nie nastapi zmiana warty na bardziej racjonalny i mniej agresywny rząd.

Komentarz:

Ponieważ Rosja eskaluje konflikt, dopuszcza się zbrodni wojennych na ogromną skalę i tego wymaga szeroko pojęty interes bezpieczeństwa Europy. Ważne jest również odpowiednie karanie krajów, które burzą ład międzynarodowy i nie przestrzegają żadnych norm cywilizowanego świata.

Zachód razem z Ukrainą musi wygrać tę wojnę, w przeciwnym wypadku świat pogrąży się w jeszcze większym chaosie i koszty dosięgną wszystkich, zwłaszcza kraje takie jak Polska, które bardzo zyskiwały na globalizacji w ostatnich dekadach. Z czysto ekonomicznego punktu widzenia pomoc Ukrainie jest dla Polski konieczną i bardzo ważną inwestycją w bezpieczeństwo i możliwości rozwoju w następnych latach.

Komentarz:

Tak. Każdy krok w tym kierunku będzie jeszcze bardziej osłabiał możliwości ekonomiczne Rosji a wraz z tym jej potencjał do prowadzenia wojny i odbudowy jej zdolności wojskowych. Istotne jest wciąż szukanie możliwości obniżenia jej korzyści z eksportu nośników energetycznych.

Komentarz:

Rosja prowadzi politykę niebezpieczną dla szerokiego grona krajów. Ma to wymiar militarny, gospodarczy, ale również społeczny i światopoglądowy. Sankcje powodują zmniejszenie zasobów na prowadzenie owej niebezpiecznej polityki. Rosji ma nie być stać na armię mogącą wykonywać agresywne posunięcia. Udźwigniecie wydatków na arsenał atomowy (służący do nieustannego szantażu politycznego) ma być zbyt wysokie. Rosja ma nie mieć środków na przekupstwa środowisk politycznych kluczowych krajów. Rosja ma nie mieć środków na służby masowo wpływające na opinię publiczną kluczowych państw świata, zwłaszcza wpływ dotyczący promowania destruktywnych idei i postaw, ale również destruktywnych ruchów politycznych.
Rosja ma też nie mieć środków na prześladowanie i indoktrynowanie swoich własnych obywateli.

Komentarz:

Bo odsunięcie Rosji od granic Polski i budowa wolnego obszaru rozwoju gospodarczego na wschód od Polski (Ukraina, Białoruś, Mołdawia) jest w naszym interesie bezpieczeństwa i w interesie rozwoju naszej gospodarki.

Komentarz:

Wydaje mi się, że warto nakładać dalsze sankcje na eksport i import technologii, w tym eksport usług rosyjskiego sektora IT.
Wątpię by miało sens nakładanie kolejnych sankcji na import surowców z Rosji. Sankcje na import produktów LPG mogą się dla Polski skończyć podobnie jak sankcje na import węgla.
Dyskusja o wizach turystycznych ma raczej charakter polityczny niż ekonomiczny. Osobiście jestem przeciwnikiem wstrzymania wydawania wiz turystycznych, zwłaszcza po ogłoszeniu mobilizacji.